Borderline
Wat is een borderline persoonlijkheidsstoornis
Als je een borderline (persoonlijkheids)stoornis hebt, wil je je graag verbinden met anderen mensen, want alleen zijn vind je moeilijk. Tegelijk vind je echt contact met anderen doodeng. Je bent steeds bang dat ze je in de steek laten. De kans is groot dat je bevestigd wilt hebben dat de ander wel echt om je geeft. Veel mensen met borderline zijn handig in contacten, ze zijn levendig en spontaan. Toch lijken er ook gemakkelijk conflicten te ontstaan en is het moeilijk om relaties lang goed te houden.
Je vindt het moeilijk om op een goede manier met gevoelens om te gaan. Vaak heb je sterk wisselende stemmingen: je kunt heel blij zijn maar ook intens verdrietig, bang of boos.
Hoe herken je een borderline stoornis?
Bij een borderline persoonlijkheidsstoornis ervaar je in de relatie met andere mensen vaak veel problemen. Je stemming en je zelfbeeld kunnen ook snel omslaan.
De belangrijkste verschijnselen bij borderline zijn:
- Je stemming kan snel en sterk wisselen. Je kunt vrolijk zijn en korte tijd later heel boos of verdrietig, vaak als reactie op iets dat je in je omgeving ervaart.
- Je kunt impulsief grote beslissingen nemen. Een andere baan nemen, verhuizen, een nieuwe relatie beginnen, enzovoorts. Het gaat niet alleen over beslissingen over je levensloop, maar ook bijvoorbeeld over teveel drinken, drugs gebruiken, of teveel geld uitgeven.
- Je bent bang in de steek gelaten te worden. Je wilt graag een warm en intiem contact met anderen, maar je vindt het ook erg eng. Alleen zijn kan bijna een gevoel van paniek oproepen. De angst om in de steek gelaten te worden drijft je ertoe steeds geruststelling te ontlokken aan anderen. Een ander kan daarvan het idee krijgen dat hij steeds maar moet bewijzen dat hij om je geeft.
- Samen met het wisselen van je emoties, is je denken ook vaak alles of niets. Veel gedachten gaan over of de ander je afwijst of erkent. Je vindt het moeilijk om daar genuanceerd over te denken.
- Veel mensen met borderline zijn onzeker over zichzelf. Je vraagt je dan steeds af wat je met je leven wilt, wat je nu echt belangrijk vindt en misschien ook wel of je goed bent zoals je bent. Je bent erg gevoelig voor wat anderen zeggen, en ervaart een opmerking snel als een afwijzing. Je kunt je heel leeg en eenzaam voelen.
- Door de onzekerheid en de heftige emoties loopt de spanning vaak hoog op. In een dergelijk stemming beschadigen mensen zichzelf soms. Vooral snijden of krassen in hun lichaam. Vaak zijn er ook gedachten over zelfdoding of pogingen daartoe.
- Je kunt ook psychotische klachten hebben. Denk hierbij aan verwardheid, sterke achterdocht of stemmen horen. Meestal duurt dit niet meer dan enkele uren.
- Veel mensen met borderline hebben ook andere psychische klachten: mensen zijn vaker dan anderen depressief, hebben een angststoornis of een eetstoornis.
De gevolgen van een borderline persoonlijkheidsstoornis
Als je borderline hebt, kost het gewone leven moeite. Veel mensen lukt het niet om op school of werk op het niveau te presteren waarop ze zonder borderline zouden kunnen presteren. De kans is dan groot dat je een opleiding niet afmaakt, of dat het niet lukt om te blijven werken. Mensen met borderline worden vaker dan anderen arbeidsongeschikt verklaard. Bij borderline is het moeilijk om een duurzame relatie te krijgen en te houden. Na behandeling en met het ouder worden, lukt het meer mensen om een blijvende relatie aan te gaan.
De omgang met andere mensen lijdt erg onder de borderlinesymptomen. Vriendschappen houden vaak maar kort stand.
Een deel van de mensen met borderline overlijdt door zelfdoding. Als je erg impulsief bent, kun je in periodes met intense emoties onomkeerbare stappen zetten. Het is belangrijk om goed te bedenken dat de heftige emoties vaak niet zo lang duren. Veel mensen lukt het om te leren de klachten goed te hanteren en met het ouder worden nemen de klachten af.
Het verloop van een borderline persoonlijkheidsstoornis
Bij de meeste mensen met borderline hebben in de periode tussen hun twintigste en dertigste levensjaar het meest last van de verschijnselen. Een periode met veel pieken en dalen. Bij de meeste mensen verbeteren vanaf hun dertigste de persoonlijke relaties en het persoonlijk functioneren. Het lijkt of de borderline wat uitdooft en de persoonlijke kwetsbaarheid afneemt. Veel mensen leren om goed met hun klachten om te gaan. Bij ongeveer driekwart van de mensen die een behandeling hebben gehad, is er na vijftien jaar geen diagnose borderline meer.
Behandeling en advies bij een borderline persoonlijkheidsstoornis
De meeste behandeling voor borderline is poliklinisch en Mediant zet zodra dit mogelijk is in op behandeling in een groep. Voor sommige mensen is deeltijdbehandeling of klinische psychotherapie (psychotherapie met opname) de beste behandeling. Soms zijn de problemen zo heftig dat opname in een psychiatrisch ziekenhuis of een psychiatrische afdeling van een algemeen ziekenhuis nodig is.
Tips
- Een gezonde geest in een gezond lichaam; als je goed voor jezelf zorgt, ben je wat beter opgewassen tegen spanning. Een goed dag-nachtritme, goed eten weinig alcohol, geen drugs en voldoende bewegen. Het helpt om meer weerstand op te bouwen.
- Voor anderen is het soms niet te begrijpen wat jij doet of doormaakt. Probeer je naasten te informeren over borderline, dan is het voor hen vaak ook gemakkelijker om begrip te hebben voor jou, als het moeilijk is.
- Een goede dagbesteding geeft structuur en rust. School of werk houdt je bij de les. Als dit niet meer lukt, kijk dan wat je wel kunt; blijf actief.
- Als je een naaste met Borderline hebt, probeer dan emotionele uitspraken niet persoonlijk op te vatten. Borderline is een stoornis; natuurlijk blijft je naaste verantwoordelijk voor wat hij zegt, maar hij wordt wel gedreven door heftige emoties.
- Blijf met elkaar praten over moeilijkheden die je wederzijds ervaart.
De invloed op kinderen
Wanneer een ouder psychisch ziek is, heeft elk gezinslid hier mee te maken. Kinderen merken dit altijd. Als ouders moeilijke tijden doormaken is dat voor kinderen vaak verwarrend en soms beangstigend. Kinderen hebben een eigen beleving van de ziekte en eigen vragen of zorgen. Sommige kinderen vinden het lastig vragen te stellen omdat ze hun ouders niet willen belasten. Kinderen blijven dan met vragen rondlopen. Gevoelens van schuld en schaamte kunnen zowel bij kinderen als ouders een gevolg zijn. Het is belangrijk dat kinderen uitleg krijgen over de situatie die zich afspeelt. Mediant biedt in de thuissituatie gesprekken aan mensen die voor de eigen psychische problemen al hulp krijgen en thuiswonende kinderen hebben.