ADHD
Wat is ADHD
ADHD betekent Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder, oftewel: aandachtstekort stoornis met hyperactiviteit. Een langere tijd dacht men dat deze stoornis alleen bij jongeren en kinderen voorkwam. Sinds een paar jaar is bekend dat de aandoening ook bij volwassenen voorkomt. ADHD is een ontwikkelingsstoornis. Dit betekent dat de verschijnselen al in de kinderleeftijd tot uiting komen.
Als je ADHD hebt, kan het zijn dat je je onrustig voelt en het moeilijk vind je aandacht ergens op te richten. Je dwaalt snel af, maakt ongemerkt foutjes bij een taak en bent vaak dingen kwijt. Bij sommige vormen van ADHD kun je ook last hebben van bewegingsonrust. Je vindt het dan bijvoorbeeld moeilijk om stil te zitten.
We spreken pas van ADHD als de verschijnselen al in de kinderleeftijd en in voldoende mate aanwezig zijn. Ook moeten ze verstorend werken op meerdere gebieden van het leven (bijvoorbeeld school of werk, relaties enzovoorts), waardoor problemen (in de ontwikkeling) optreden. De diagnose kan alleen door een deskundige worden vastgesteld.
Bij ADHD onderscheiden we drie vormen:
Aandachtsproblemen:
- Moeite hebben met vasthouden van de aandacht, of achteloos fouten maken.
- Niet lijken te luisteren.
- Aanwijzingen niet opvolgen of opdrachten niet kunnen afmaken.
- Organiseren van taken kost moeite.
- Moeite hebben met taken die langdurige geestelijke inspanning vragen.
- Dingen kwijt raken die nodig zijn voor taken.
- Gemakkelijk afgeleid worden.
- Vergeetachtig bij dagelijkse bezigheden.
Hyperactiviteit:
- Onrustig bewegen met handen en voeten of draaien op de stoel.
- Opstaan als zitten blijven verwacht wordt.
- Rondrennen of overal op klimmen als dit ongepast is (bij volwassenen beperkt zich dit meestal tot gevoelens van rusteloosheid).
- Moeilijk rustig kunnen spelen of ontspannende activiteiten uitvoeren.
- In de weer zijn of maar doordraven.
- Aan één stuk door praten.
Impulsiviteit:
- Het antwoord eruit gooien voordat de vragen gesteld zijn.
- Moeite hebben met op de beurt wachten.
- Verstoren van bezigheden van anderen.
Als je de gecombineerde vorm hebt, hebben problemen zowel betrekking op aandacht, als op onrust of impulsiviteit. Dit komt meer bij mannen en jongens voor.
Niet iedereen die dromerig of onrustig is heeft ADHD. Bij kinderen past veel gedrag dat je ook bij ADHD ziet in bepaalde levensfasen. Ook kunnen de verschijnselen door andere aanleidingen worden veroorzaakt. Om voor een goede aanpak te kunnen kiezen is het belangrijk te weten of het om ADHD gaat of om iets anders. De diagnose kan alleen door een deskundige worden vastgesteld. En die kan bijvoorbeeld ook helpen om in te schatten of het gedrag normaal is (lastig, maar bijvoorbeeld wel passend bij de leeftijd), of dat het echt ADHD-gedrag is.
De gevolgen van ADHD
Kinderen en jongeren met ADHD hebben vaak moeite met leren en met de omgang met anderen. Als de klachten er nog zijn als je volwassen bent en het is niet gelukt ze hanteerbaar te maken, kan dat leiden tot een ontwikkelingsachterstand. Dit leidt tot problemen met werk, relaties, rijvaardigheid en bijvoorbeeld tot misbruik van genotsmiddelen.
Het verloop van ADHD
Bij kinderen die behandeld worden overwint ongeveer één derde op volwassen leeftijd ADHD helemaal. Bij een even grote groep blijft ADHD bestaan, maar met veel minder klachten. Tot slot is er een groep van ook ongeveer een derde, die klachten in dezelfde mate blijft houden. Het is niet precies bekend wat maakt dat het bij de één bijna helemaal overgaat en bij de ander niet. Er zijn aanwijzingen dat een rustige en veilige omgeving (thuis en op school) bescherming biedt en de kansen sterk vergroot.
ADHD bij Kinderen
De behandeling van ADHD bij kinderen loopt – in elk geval deels – via de ouders. De ouders zijn bij uitstek degenen die het kind in alledaagse situaties ondersteunen en begeleiden. Hoewel van deze ouders vaak veel meer gevraagd wordt dan in een gewone opvoedsituatie, zijn het de gewone opvoedprincipes die hier het meest helpen.
Het is erg belangrijk te weten wat ADHD is en hoe het een kind hindert. Als het je lukt om te accepteren wat er aan de hand is, is het makkelijker het kind positief te ondersteunen. Het lastige gedrag is geen onwil van het kind en geen teken van slechte opvoeding. Het is echt een beperking waarmee de ouders en het kind mee moeten leren omgaan. Een belangrijk deel van de behandeling is leren de verschijnselen van ADHD te herkennen, en er mee leren om gaan. Hoe kan je zo goed mogelijk de aandacht vasthouden, en hoe kan je op een georganiseerde en planmatige manier omgaan met situaties die zich voordoen.
Tips
- Het is makkelijker om je aandacht erbij te houden in een overzichtelijke/opgeruimde omgeving
- Voldoende uitgerust zijn is een voorwaarde om je aandacht gericht te houden.
- Hulpmiddelen als digitale agenda’s kunnen goed helpen bij het plannen van activiteiten en om aan de planning herinnerd te worden. Neem ook rustig de tijd om een planning te maken en probeer je er zoveel mogelijk aan te houden
De invloed op kinderen
Wanneer een ouder psychisch ziek is, heeft elk gezinslid hier mee te maken. Kinderen merken dit altijd. Als ouders moeilijke tijden doormaken is dat voor kinderen vaak verwarrend en soms beangstigend. Kinderen hebben een eigen beleving van de ziekte en eigen vragen of zorgen. Sommige kinderen vinden het lastig vragen te stellen omdat ze hun ouders niet willen belasten. Kinderen blijven dan met vragen rondlopen. Gevoelens van schuld en schaamte kunnen zowel bij kinderen als ouders een gevolg zijn. Het is belangrijk dat kinderen uitleg krijgen over de situatie die zich afspeelt. Mediant biedt in de thuissituatie gesprekken aan mensen die voor de eigen psychische problemen al hulp krijgen en thuiswonende kinderen hebben.